Các nhà nghiên cứu về chương trình sàng lọc ung thư cổ tử cung đã đưa ra các thông điệp: “Ngăn chặn ung thư cổ tử cung đầu tiên là phải đạt đựơc độ bao phủ, nếu không đạt được độ bao phủ từ 70% đến 80% thì sẽ không có hiệu quả đối với việc giảm tỷ lệ tử vong. Do đó cần phải chọn xét nghiệm khả thi và đủ điều kiện đạt được mức độ bao phủ”.

VIA (Visual inspection with acetic acid) là phương pháp quan sát cổ tử cung bằng mắt thường với dung dịch acid acetic 3 đến 5%. Sàng lọc ung thư cổ tử cung bằng phương pháp quan sát trực tiếp với acid acetic hiện nay được đề xuất như một phương pháp hiệu quả đáp ứng được các thông điệp trên, nó hỗ trợ ngành y tế trong việc tầm soát ung thư cổ tử cung.

Nguyên tắc và cách thực hiện phương pháp này rất đơn giản. Dùng dung dịch acid acetic loãng từ 3 đến 5% bôi vào cổ tử cung, quan sát bằng mắt thường sau 1 phút, dung dịch acid acetic sẽ làm đông kết protein tế bào tiền ung thư tạo phản ứng trắng trên bề mặt cổ tử cung và có thể quan sát bằng mắt thường.

Cách đọc kết quả VIA được quy định như sau:

– Kết quả âm tính: không có tổn thương bắt màu trắng acetic hoặc bắt màu nhạt như polyp, viêm, nang Naboth.

– Kết quả dương tính: có những vùng bắt màu rõ, nét, ranh giới rõ có thể kèm hoặc không vùng gờ lên tiếp giáp vùng chuyển tiếp (SCJ); có thể kèm khí hư, tổn thương mụn cóc (warts).

– Kết quả nghi ngờ ung thư: nhìn thấy rõ những khối sùi như bắp cải, loét, rỉ nước hoặc chảy máu khi đụng vào.

Phương pháp VIA sàng lọc ung thư cổ tử cung đã được áp dụng thành công ở tuyến y tế cơ sở tại nhiều nước đang phát triển trong vòng hơn 10 năm qua.