QỦA CAM (ORANGE)

Bạn có thể đã biết được rằng cam là một nguồn vitamin C tuyệt vời, mỗi  quả cam cung cấp khoảng 116,2% giá trị dinh dưỡng vitamin C mỗi ngày, nhưng bạn có biết mức độ quan trọng của vitamin C đối với sức khỏe là như thế nào không?

Nhiều nước, ngọt và nổi bật với nồng độ vitamin C, cam tạo nên một món tráng miệng lý tưởng đồng thời thêm vào một hương vị đặc biệt cho nhiều món ăn; do đó cam là một trong những loại trái cây (hoa quả) phổ biến nhất trên thế giới.  Cam thường được bán từ mùa đông cho đến qua mùa hè với những thay đổi theo mùa tùy theo chủng loại.

Cam là một loại trái cây họ cam quít (citrus fruit) với vỏ có kết cấu mịn, và dĩ nhiên có màu cam (hoặc màu xanh) giống như các múi cam, vỏ cam có thể có độ dày khác nhau, từ rất mỏng đến rất dày.  Cam thường có đường kính khoảng 2 đến 3 inch (5 – 7,5 cm).

 Biểu đồ này mô tả chi tiết phần trăm giá trị dinh dưỡng mỗi ngày, trong đó một khẩu phần cam cung cấp các chất dinh dưỡng mà theo đó được đánh giá là tốt, rất tốt, và lý tưởng theo Hệ Thống Đánh Giá Thực Phẩm của chúng tôi.

CÁC LỢI ÍCH SỨC KHỎE

Các Chất Phytonutrient Có Tác Dụng Chữa Lành Của Cam

Trong các nghiên cứu gần đây, các đặc tính chữa bệnh của cam đã được xem có liên quan đến một số lượng lớn các hợp chất phytonutrient.  Các hợp chất phytonutrient này bao gồm citrus flavanone (các loại flavonoid bao gồm các phân tử hesperetin và naringenin), anthocyanin, axit hydroxycinnamic, và một loạt các chất polyphenol.  Khi các chất phytonutrient này được nghiên cứu khi phối hợp với cam – vitamin C, thì các đặc tính chống oxy hóa của loại trái cây (hoa quả) là có thể hiểu được.

  Nhưng còn có một chất flavanone khác trong cam, phân tử herperidin, mà đã trở nên nổi bật trong nghiên cứu chất phytonutrient ở cam.  Người ta có thể cho rằng, herperidin, chất flavanone quan trọng nhất trong cam, có khả năng hạ huyết áp và cholesterol trong các nghiên cứu ở động vật, và có các đặc tính kháng viêm mạnh.  Điều quan trọng là, phần lớn chất phytonutrient này được tìm thấy ở phần vỏ ngoài và lớp cùi trắng bên trong của cam, thay vì ở phần múi cam, do đó hợp chất hữu ích này thường bị mất đi do quá trình chế biến nước cam.

Liều Lượng Vitamin C Tốt Cho Sức Khỏe Có Tác Dụng Chống Oxy Hóa và Hỗ Trợ Miễn Dịch
Bạn có thể đã biết được rằng cam là một nguồn vitamin C tuyệt vời – một quả cam cung cấp 116,2% giá trị dinh dưỡng vitamin C mỗi ngày – nhưng bạn có biết mức độ quan trọng của vitamin C đối với sức khỏe là như thế nào không?  Vitamin C là một chất chống oxy hóa quan trọng trong cơ thể, có thể hòa tan trong nước, tiêu diệt các gốc tự do và ngăn ngừa tình trạng hủy hoại trong môi trường nước cả bên trong và bên ngoài các tế bào.  Bên trong các tế bào, hậu quả tiềm tàng của tác dụng hủy hoại do các gốc tự do gây ra cho DNA là bệnh ung thư.  Đặc biệt ở những khu vực trong cơ thể nơi các tế bào được thay thế bởi các tế bào mới là rất nhanh, chẳng hạn như hệ tiêu hóa, việc ngăn ngừa những đột biến của DNA chuyển thành biện pháp ngăn ngừa ung thư.  Đây là lý do tại sao tiêu thụ đầy đủ vitamin C sẽ giảm được nguy cơ bị ung thư đại tràng.

Các thương tổn do gốc tự do gây ra cho các cấu trúc tế bào và các phân tử khác có thể dẫn đến tình trạng viêm gây đau nhức, khi cơ thể cố gắng loại bỏ các bộ phận bị hủy hoại.  Vitamin C, có tác dụng ngăn ngừa thương tổn do gốc tự do tạo nên các đợt phát viêm, do đó cũng gắn liền với khả năng hạ giảm mức độ nghiêm trọng của các chứng viêm, chẳng hạn như bệnh suyễn, viêm xương khớp (osteoarthritis), và viêm thấp khớp (rheumatoid arthritis: viêm khớp dạng thấp).

Các gốc tự do cũng oxy hóa cholesterol.  Chỉ sau khi bị oxy hóa thì cholesterol mới bám vào thành các động mạch, tích lũy dưới dạng các mảng vữa mà sau đó chúng có thể phát triển lớn hơn đủ để ngăn cản hoặc chặn hoàn toàn lưu lượng máu, hoặc hiện tượng cơ tim bị xé rách gây ra cơn nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.  Vì vitamin C có thể vô hiệu hóa các gốc tự do, do đó loại vitamin này có thể giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa cholesterol.

Vitamin C, quan trọng cho chức năng hoạt động bình thường của hệ miễn dịch, rất tốt cho việc ngăn ngừa các cơn cảm lạnh và có thể có lợi trong việc ngăn ngừa các đợt nhiễm trùng tai (ear infection) tái phát.

Một Ly Nước Cam Có Khả Năng Bảo Vệ Nhiều Hơn Vitamin C

Tiêu thụ các loại thực phẩm chức năng cung cấp vitamin C không cung cấp đủ các lợi ích bảo vệ bằng một ly nước cam ép, theo nghiên cứu do các nhà khoa học Ý ở Khoa Dinh Dưỡng Con Người (Division of Human Nutrition) tại trường Đại Học Milan (University of Milan), Ý (Guarnieri S, Riso P, et al., British Journal of Nutrition).

Bảy tình nguyện viên của cuộc nghiên cứu đã được cho tiêu thụ 3 loại thức uống, cách nhau 2 tuần: nước cam đỏ chứa 150 mg vitamin C, nước được tăng cường (fortified water) chứa 150 mg vitamin C, và dung dịch nước đường không chứa vitamin C.  Các mẫu máu đã được thu thập, đợt 1: ngay trước khi tiêu thụ các thức uống này, đợt 2: cứ mỗi giờ trong vòng 8 giờ, đợt 3: 24 giờ sau khi tiêu thụ mỗi loại thức uống.

Các mẫu máu được cho tiếp xúc với nước oxy già (hydrogen peroxide: H2O2), và tình trạng hủy hoại DNA do gốc tự do gây ra được đánh giá sau 3 và 24 giờ.  Chỉ sau khi nước cam ép được tiêu thụ thì các nhà nghiên cứu mới thấy được tác dụng bảo vệ.  Sau khi uống nước cam ép, tỷ lệ DNA bị hủy hoại giảm 18% sau 3 giờ, và giảm 16% sau 24 giờ.  Các nhà nghiên cứu không phát hiện được bất kỳ tác dụng bảo vệ nào chống lại tình trạng hủy hoại DNA sau khi tiêu thụ nước tăng cường chứa vitamin C hoặc dung dịch nước đường.

Mặc dù có một nghiên cứu khác, quan sát số lượng vitamin C lớn hơn nhiều, đã chứng minh được tác dụng bảo vệ của loại vitamin này khi sử dụng riêng lẻ, nhưng nghiên cứu này chỉ ra rằng không chỉ khả năng bảo vệ do trái cây (hoa quả) tỏ ra phức tạp hơn, mà số lượng nhỏ các chất dinh dưỡng như vitamin C còn là tất cả những yếu tố cần thiết để tạo ra lợi ích.

Theo lời của nhà khoa học dẫn đầu cuộc nghiên cứu, Serena Guarnieri, “xem ra vitamin C không phải là hợp chất duy nhất có tác dụng bảo vệ chống oxy hóa”.  Trong cam, vitamin C là một phần của một hỗn hợp bao gồm nhiều chất phytochemical hữu ích (ví dụ: cyanidin-3-glucoside, flavanones và carotenoids).  Bà nói thêm, “nhưng người ta vẫn chưa rõ cách thức các chất này tương tác”.  Điều may mắn là, chúng ta không cần phải chờ cho đến khi các nhà khoa học tìm ra câu trả lời thì mới nhận được các lợi ích bảo vệ DNA của cam.  Hướng dẫn: để bảo vệ DNA tốt nhất, hãy bỏ qua vitamin C – nước đóng chai được tăng cường, nhưng hãy thưởng thức một ly nước cam vắt – hoặc chỉ cần ăn một quả cam!

Vì vitamin C có vô số các lợi ích sức khỏe, cho nên không có gì ngạc nhiên khi nghiên cứu chứng minh rằng việc tiêu thụ rau củ và trái cây (hoa quả) giàu vitamin C gắn liền với khả năng hạ giảm nguy cơ tử vong từ mọi nguyên nhân bao gồm bệnh tim, đột quỵ (tai biến mạch máu não) và ung thư.

Bảo Vệ Chống Lại Bệnh Tim Mạch.
.
Một báo cáo 248 trang, “Các Lợi Ích Sức Khỏe của Các Loại Trái Cây Họ Cam Quít – The Health Benefits of Citrus Fruits”, được công bố vào tháng 12 năm 2003 bởi nhóm nghiên cứu người Úc CSIRO (The Commonwealth Scientific and Industrial Research – Nghiên Cứu Khoa Học Thịnh Vượng Chung và Kỹ Nghệ), xem xét lại 48 nghiên cứu cho thấy chế độ ăn giàu các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít sẽ cung cấp một tác dụng bảo vệ (có xác suất cao) chống lại một số dạng bệnh ung thư, cộng với 21 nghiên cứu cho thấy có khuynh hướng (có xác suất không cao) bảo vệ.

Các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít xem ra cung cấp khả năng bảo vệ quan trọng nhất chống lại bệnh ung thư thực quản, ung thư miệng, thanh quản và họng, cũng như ung thư bao tử.  Đối với các dạng ung thư này, các nghiên cứu cho thấy nguy cơ giảm 40 – 50%.

Báo cáo kết quả nghiên cứu đầu tiên gần đây của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (World Health Organization), “Chế Độ Ăn Uống, Dinh Dưỡng và Biện Pháp Ngăn Ngừa Bệnh Mãn Tính – Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Disease”, kết luận rằng một chế độ ăn uống bao gồm các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít cũng cung cấp khả năng bảo vệ chống lại bệnh tim mạch của axit folic, cần thiết để giảm hàm lượng yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch homocysteine; kali (potassium), giúp hạ huyết áp, bảo vệ chống lại đột quỵ và loạn nhịp tim (cardiac arrhythmias); vitamin C, carotenoid và flavonoid được tìm thấy trong các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít, tất cả các chất dinh dưỡng này đã được xác định có các tác dụng bảo vệ tim mạch.

Một nghiên cứu lớn ở Hoa Kỳ được xem xét lại trong báo cáo của nhóm CSIRO đã cho thấy rằng thêm một khẩu phần trái cây (hoa quả) và rau củ mỗi ngày sẽ giảm được nguy cơ đột quỵ khoảng 4%, và mức độ hạ giảm này sẽ gia tăng khoảng 5 – 6 lần đối với các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít, đạt đến mức hạ giảm 19% nguy cơ đột quỵ do tiêu thụ thêm một khẩu phần trái cây (hoa quả) họ cam quít mỗi ngày.

Báo cáo của nhóm CSIRO cũng bao gồm chứng cứ về các tác dụng có lợi liên quan đến việc tiêu thụ trái cây (hoa quả) họ cam quít trong các nghiên cứu về viêm khớp, bệnh suyễn, bệnh Alzheimer và suy giảm chức năng nhận thức, bệnh Parkinson, thoái hóa điểm vàng ở mắt (macular degeneration), bệnh tiểu đường (đái tháo đường), sạn mật, đa xơ cứng (multiple sclerosis), bệnh dịch tả (cholera), viêm nướu răng (gingivitis), chức năng phổi tối ưu, bệnh đục thủy tinh thể (cataracts: bệnh cườm mắt), viêm loét đại tràng và bệnh Crohn.

Sau cùng, báo cáo của nhóm CSIRO lưu ý rằng cũng giống như các loại thực phẩm ít chất béo, giàu chất dinh dưỡng với chỉ số glycemic thấp, các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít có khả năng bảo vệ chống lại tình trạng quá cân và bệnh béo phì, đây là những trường hợp làm tăng nguy cơ bệnh tim, một số bệnh ung thư, bệnh tiểu đường (đái tháo đường), cao huyết áp và đột quỵ (tai biến mạch máu não), và thêm vào các triệu chứng của các chứng bệnh khác như viêm khớp.

Mỗi quả cam chứa trên 170 loại chất phytonutrient và trên 60 loại chất flavonoid, nhiều loại trong số này đã được chứng minh có các đặc tính kháng viêm, chống ung thư và ức chế máu đóng cục, cũng như các tác dụng chống oxy mạnh.

Các chất phytonutrient, đặc biệt là nhóm các chất polyphenol, có hàm lượng rất cao trong cam quít, với cam chứa 84 mg giá trị tương đương axit gallic/100mg.  Các chất polyphenol có hàm lượng rất cao trong cam đến nỗi chất này đã được chứng minh có khả năng cung cấp một loạt các tác dụng chống oxy hóa, kháng virut, chống dị ứng, kháng viêm, chống tăng sản và chống ung thư.  Mặc dù nghiên cứu phần lớn tập trung vào các chất polyphenol trong cam quít – vai trò tiềm năng trong bệnh ung thư và bệnh tim, nhưng gần đây các nhà khoa học đã bắt đầu xem xét vai trò của các chất này đối với các chức năng não chẳng hạn như học hiểu và ghi nhớ.

Một số lượng gia tăng các nghiên cứu cũng đã cho thấy khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn ở cam quít khi được tiêu thụ không chỉ dưới dạng thực phẩm chức năng, nhưng khi được tiêu thụ bên trong loại trái cây (hoa quả) này mà các chất này xuất hiện tự nhiên cùng với tất cả các chất phytonutrient hoạt tính sinh học chứa trong các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít.  Báo cáo “Các Lợi Ích Sức Khỏe của Các Loại Trái Cây Họ Cam Quít” được công bố vào tháng 12 năm 2003 bởi nhóm nghiên cứu người Úc, CSIRO.

Các Chất Liminoid Có Tác Dụng Dài Hạn Trong Cam Quít Cộng Vào Khả Năng Của Chúng Để Tăng Cường Sức Khỏe Tối Ưu

Trong các nghiên cứu ở động vật và các thử nghiệm ở phòng thí nghiệm với các tế bào trong cơ thể người, các hợp chất trong các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít, bao gồm cam, được gọi là limonoid đã được chứng minh có khả năng giúp chống ung thư miệng, da, phổi, ngực, dạ dày và kết tràng.  Hiện nay, các nhà khoa học từ Khoa Nghiên Cứu Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ (US Agricultural Research Service) đã chứng minh rằng cơ thể chúng ta có thể sẵn sàng hấp thụ và sử dụng một loại chất limonoid có tác dụng dài hạn được gọi là limonin, chất này hiện diện trong các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít với số lượng tương đương với vitamin C.

Trong các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít, chất limonin tồn tại dưới dạng limonin glucoside, trong đó limonin được liên kết với một phân tử đường.  Cơ thể chúng ta dễ dàng tiêu thụ hợp chất này, tách đường ra và phóng thích limonin.

Trong nghiên cứu của Khoa Nghiên Cứu Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ, 16 tình nguyện viên được cho sử dụng một liều limonin glucoside với số lượng thường được tìm thấy từ 1 đến 7 ly nước cam ép.  Các xét nghiệm máu cho thấy rằng chất limonin đã xuất hiện trong huyết tương của tất cả tình nguyện viên trừ một người, với các nồng độ lên cao nhất trong vòng 6 giờ sau khi tiêu thụ.  Các số lượng rất nhỏ chất limonin vẫn còn được tìm thấy trong 5 tình nguyện viên 24 giờ sau khi tiêu thụ!

Mức độ chất limonin được tiêu thụ và độ lưu của chất này có thể giúp giải thích lý do tại sao các chất limonoid của cam quít là những chất chống ung thư mạnh, chúng có thể liên tục ngăn ngừa các tế bào ung thư tăng sản.  Các chất chống ung thư tự nhiên khác cũng tồn tại với thời gian ngắn hơn nhiều; ví dụ, các chất phenol trong trà xanh và sôcôla duy trì hoạt động trong cơ thể chỉ khoảng từ 4 đến 6 giờ.

Các Lợi Ích Hạ Cholesterol Tiềm Năng

Nhóm nghiên cứu Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ (ARS) hiện nay đang điều tra các tác dụng hạ cholesterol tiềm năng của chất limonin.  Các thực nghiệm ở phòng thí nghiệm chỉ ra rằng các tế bào gan của người sản sinh protein apo B khi được tiếp xúc với limonin.  Apo B là một loại protein cấu trúc (structural protein), nó là một phần của phân tử cholesterol LDL và rất cần thiết cho quá trình sản sinh, vận chuyển và liên kết LDL, do đó hàm lượng cao protein apo B sẽ chuyển hóa thành hàm lượng cao cholesterol LDL.

Các Hợp Chất Trong Vỏ Cam Có Thể Giúp Hạ Cholesterol Hiệu Quả Như Các Loại Thuốc Statin

Một nhóm các hợp chất được tìm thấy trong vỏ các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít được gọi là polymethoxylated flavone (PMF) có tiềm năng hạ cholesterol hiệu quả hơn một số loại thuốc được bác sĩ kê đơn, và không có các tác dụng phụ, theo một nghiên cứu do các nhà khoa học Hoa Kỳ và Canada thực hiện, được đăng trong Tạp Chí Hóa Học Thực Phẩm và Nông Nghiệp (Journal of Agricultural and Food Chemistry).

Trong nghiên cứu này, khi các động vật trong phòng thí nghiệm, với mức cholesterol cao do chế độ ăn uống gây ra, được cho tiêu thụ cùng một chế độ ăn chứa 1% PMF (chủ yếu là tangeretin), thì mức cholesterol trong máu tổng cộng (VLDL và LDL) đã giảm xuống khoảng 19 – 27% cho VLDL và 32 – 40% cho LDL.  Các mức hạ giảm tương tự cũng được phát hiện khi các động vật này được cho tiêu thụ chế độ ăn chứa 3% hỗn hợp của hai loại chất flavonone trong cam quít, hesperidin và naringin.

Phương pháp điều trị bằng các chất PMF xem ra không ảnh hưởng đến hàm lượng cholesterol “tốt” HDL, và không xuất hiện các phản ứng phụ gây hại ở các động vật được nuôi bằng các chế độ ăn chứa PMF.

Mặc dù có nhiều loại trái cây (hoa quả) họ cam quít chứa các chất PMF, nhưng hai loại PMF phổ biến nhất, tangeretin và nobiletin, lại được tìm thấy trong vỏ của quít và cam.  Nước ép của hai loại trái cây (hoa quả) này cũng chứa các chất PMF, nhưng với số lượng nhỏ hơn nhiều.  Thật vậy, bạn phải uống 20 ly nước cam ép mỗi ngày để nhận được số lượng các chất PMF ở người tương đương với số lượng được cho các động vật này tiêu thụ.  Tuy nhiên, bào vỏ cam hoặc vỏ quít được trồng theo quy trình hữu cơ (với số lượng khoảng 1 muỗng canh) mỗi ngày và dùng để tạo mùi vị cho trà (chè), các món xà lách, nước xốt cho các món xà lách, sữa chua (yogurt), canh, oatmeal, hoặc cơm có thể là một cách thiết thực để có được những lợi ích giảm cholesterol.  Hiện nay, các nhà khoa học đang nghiên cứu cơ chế hoạt động nhờ đó các chất PMF giảm được cholesterol.  Dựa vào các kết quả ban đầu trong các nghiên cứu về tế bào và ở động vật, các nhà khoa học cho rằng các chất PMF có tác dụng tương tự như các loại thuốc statin, bằng cách ức chế quá trình tổng hợp cholesterol và chất béo trung tính (triglycerides) trong gan.

Một Nguồn Rất Tốt Chứa Chất Xơ

Các lợi ích sức khỏe của cam tiếp tục với chất xơ của chúng; một quả cam cung cấp 12,5% giá trị dinh dưỡng hàng ngày về chất xơ, và đã được chứng minh có khả năng giảm mức cholesterol cao, do đó giúp ngăn ngừa chứng xơ vữa động mạch (atherosclerosis).  Chất xơ còn có thể giúp kiểm soát mức huyết đường, do đó có thể giúp giải thích lý do tại sao cam có thể là một món ăn nhanh có lợi cho sức khỏe cho những người bị bệnh tiểu đường (đái tháo đường).  Ngoài ra, chất đường trái cây tự nhiên trong cam, fructose, có thể giúp ổn định mức đường trong máu sau khi ăn.  Chất xơ trong cam có thể bắt giữ các chất hóa học gây ung thư và ngăn ngừa chúng tấn công các tế bào ở ruột kết, tạo ra một phòng tuyến khác bảo vệ chống lại ung thư đại tràng.  Đồng thời chất xơ trong cam còn có thể giúp giảm bớt tình trạng táo bón hoặc tiêu chảy gây khó chịu ở những người bị bệnh co thắt đại tràng (irritable bowel syndrome).

Bên cạnh những chất phytonutrient, vitamin C và fiber, cam còn chứa khá nhiều thiamin, axit folic, vitamin A (dưới dạng beta-carotene), kali và canxi.

Ngăn Ngừa Sỏi Thận

Muốn giảm nguy cơ bị sỏi oxalat canxi trong thận?  Hãy uống nước cam ép.  Một nghiên cứu được đăng trong Tạp Chí Anh Quốc về Dinh Dưỡng (British Journal of Nutrition) đã phát hiện rằng khi những người phụ nữ uống từ ½ đến 1 lít nước cam, nước bưởi hoặc nước táo mỗi ngày, thì độ pH trong nước tiểu của họ và lượng axit xitric bài tiết gia tăng, giảm đáng kể nguy cơ hình thành sỏi oxalat canxi.

Giúp Ngăn Ngừa Viêm Loét và Giảm Nguy Cơ Ung Thư Dạ Dày

Theo một nghiên cứu được đăng trong Tạp Chí của Hiệp Hội Dinh Dưỡng Hoa Kỳ (Journal of the American College of Nutrition), tiêu thụ một trái cam mỗi ngày sẽ giúp ngăn ngừa được tình trạng viêm loét.  Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã đánh giá các dữ liệu của trên 6000 người thành niên tham gia vào Chương Trình Nghiên Cứu Thứ Ba về Dinh Dưỡng và Sức Khỏe Quốc Gia Hoa Kỳ (Third National Health and Nutrition Examination Survey).  Những tình nguyện viên với hàm lượng vitamin C trong máu cao nhất giảm 25% tỷ lệ mắc bệnh nhiễm trùng Helicobacter pylori (H. pylori), loại vi khuẩn này là nguyên nhân gây ra bệnh viêm loét dạ dày (peptic ulcer), do đó làm tăng nguy cơ bị ung thư dạ dày.  Các nhà nghiên cứu vẫn chưa rõ vi khuẩn H.pylori làm giảm lượng vitamin C trong máu hay hàm lượng cao vitamin C trong máu giúp bảo vệ chống lại tình trạng nhiễm trùng – cho dù thế nào thì, ăn một quả cam hoặc uống 1 ly nước cam ép mỗi ngày có thể giúp ngăn ngừa chứng viêm loét dạ dày (gastric ulcer).  Nhà khoa học dẫn đầu cuộc nghiên cứu này, bác sĩ Joel A. Simon tại Trung Tâm Y Tế Cựu Chiến Binh San Francisco (San Francisco VA Medical Center), yêu cầu những người có kết quả dương tính bị nhiễm vi khuẩn H. pylori gia tăng tiêu thụ các loại thực phẩm giàu vitamin C, vì điều này có thể giúp họ chống lại bệnh nhiễm trùng H. pylori.

Bảo Vệ Sức Khỏe Hô Hấp

Tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất beta-cryptoxanthin, một loại chất carotenoid trong cam đỏ được tìm thấy với số lượng cao nhất trong cam, bắp, bí ngô, đu đủ, ớt chuông đỏ, quít, và quả đào, có thể làm giảm đáng kể nguy cơ một người sẽ phát triển bệnh ung thư phổi.  Một nghiên cứu được đăng trong tạp chí Bệnh Dịch, Dấu Hiệu Sinh Học và Ngăn Ngừa Ung Thư (Cancer Epidemiology, Biomarkers and Prevention) số tháng 9 năm 2003 đã xem xét lại các dữ liệu về chế độ ăn và lối sống được thu thập ở 60 000 người thành niên ở Thượng Hải, Trung Quốc.  Những người ăn phần lớn các thực phẩm giàu chất cryptoxanthin đã cho thấy giảm được 27% nguy cơ ung thư phổi.  Khi những người hút thuốc lá được đánh giá, là những người cũng nằm trong nhóm tiêu thụ các thực phẩm giàu chất cryptoxanthin, được tìm thấy giảm được 37% nguy cơ ung thư phổi khi được so sánh với những người hút thuốc lá tiêu thụ loại thực phẩm này ít nhất.

Bảo Vệ Chống Lại Bệnh Viêm Thấp Khớp

Nghiên cứu mới được đăng trong Tạp Chí Dinh Dưỡng Lâm Sàng Hoa Kỳ (American Journal of Clinical Nutrition) thêm vào chứng cứ cho rằng một ly cam vắt mỗi ngày có thể hạ giảm đáng kể nguy cơ phát triển bệnh viêm thấp khớp (viêm khớp dạng thấp).

Các dữ liệu được nghiên cứu Điều Tra Triển Vọng Tỷ Lệ Ung Thư Châu Âu – Norfolk (European Prospective Investigation of Cancer Incidence (EPIC)-Norfolk) thu thập, đây là một nghiên cứu xem xét triển vọng dựa trên dân số khoảng 25 000 người, đã cho thấy rằng những tình nguyện viên có lượng tiêu thụ carotenoid, zeaxanthin và beta-cryptoxanthin mỗi ngày cao nhất có ít nguy cơ phát triển bệnh viêm thấp khớp hơn so với những cá nhân có lượng tiêu thụ các chất phytonutrient này thấp nhất.  Những người tiêu thụ chất zeaxanthin cao nhất đã giảm được 52% khả năng phát triển bệnh viêm thấp khớp, trong khi những người tiêu thụ chất cryptoxanthin cao nhất đã giảm được 49% nguy cơ này.  Các lợi ích đáng ngạc nhiên khi làm một việc rất đơn giản là thưởng thức một ly cam vắt mỗi ngày!

 PHẦN MÔ TẢ

Cam là một trong số những loại trái cây (hoa quả) phổ biến nhất trên thế giới.  Mặc dù cam là một món tráng miệng hấp dẫn hoặc là một nguyên liệu trong các món ăn đối với nhiều người Mỹ, nhưng chính nước ép của cam có liên quan đến các lợi ích sức khỏe, nổi tiếng là một phần không thể thiếu của một bữa điểm tâm lành mạnh.

Cam là một loại trái cây (hoa quả) họ cam quít hình tròn có cấu trúc vỏ mịn, có màu cam (hoặc màu xanh) giống múi cam.  Cam thường có đường kính từ 2 – 3 inch (5 – 7,6 cm).

Cây cam, đạt được chiều cao khoảng 25 feet (7,5 m), hoặc với những cây sống nhiều năm, có thể lên đến 50 feet (15 m), có một vòng lá tròn của các nhánh cây mảnh hơn.  Các nhánh con bị xoắn lại và uốn cong khi còn non và có thể có các gai mỏng, dẻo, và không nhọn ở các trục lá.  Có thể có các cánh lá rõ rệt hoặc không rõ ràng ở các cuống lá (petiole) – là những lá đơn cấu tạo nên những hệ thống lá kép.  Những lá đơn này có chiều dài khoảng 2,5 – 6 inch (6,5 – 15 cm), chiều rộng khoảng 1 – 3,75 inch (2,5 – 9,5 cm).  Nở đơn độc hoặc thành các cụm khoảng 2 đến 6, các hoa cam màu trắng có mùi thơm ngọt, rộng 2 inch (5 cm), có hình cái đĩa, đài hoa (calyx) và 5 cánh hoa (petal) trắng hơi thuôn, và 20 – 25 nhị hoa (stamen) với các bao phấn màu vàng dễ nhìn thấy.  Quả cam có hình cầu (globose), hình cầu dẹt (oblate), hoặc có hình hơi bầu dục (oval), rộng 2,5 – 3,75 inch (6,5 – 9,5 cm).  Lấm tấm với những tuyến nhỏ li ti chứa một loại dầu quan trọng, vỏ ngoài (rind, epicarp) của quả cam có màu cam, vàng, hoặc xanh khi chín tới, vỏ bên trong (inner rind, mesocarp) có màu trắng, mềm và không có mùi.  Phần múi cam (pulp, endocarp), màu vàng, màu cam hoặc hơi đỏ, bao gồm các túi có màng chứa nước ép được bao bọc trong các khoang có hình cái nêm (khoảng 10 – 14 khoang), dễ dàng được tách ra từng múi.  Trong mỗi múi cam có thể có từ 2 đến 4 hột (hạt), các hột này có màu trắng bên ngoài và bên trong, mặc dù có một vài loại cam không có hột.  Loại cam ngọt có hình thức bên ngoài khác với loại cam chua ở chỗ là có lõi cứng.
 
Với các loại cam Navel, tùy theo giống, quả cam sẽ trưởng thành và sẵn sàng để thu hoạch vào khoảng 7 đến 12 tháng sau khi cây cam ra quả.  Các loại cam Valencia trưởng thành chậm hơn và thường sẵn sàng để thu hoạch vào khoảng từ 12 đến 15 tháng sau khi cây cam ra quả.  Mỗi cây cam Valencia có thể cùng lúc có hai vụ mùa: trưởng thành và đang phát triển.

Cam Valencia

Các loại cam Valencia trưởng thành vào cuối mùa Xuân và thường ở trên cây trong suốt những tháng mùa Hè.  Thông thường, vỏ của quả cam trưởng thành sẽ trải qua quá trình “tái tạo màu xanh”.  Tiến trình này là một hiện tượng tự nhiên, và liên quan đến không khí nóng cũng như điều kiện đất trồng vào mùa Hè.

Cam Navel

Ở khu vực khí hậu cận nhiệt đới của California, sự đổi màu bất thường có thể xảy ra trong khoảng giữa đến cuối mùa thu trong thời gian cam Navel chín tới, và hiện tượng này có thể làm cho những nhà trồng cam bị lầm lẫn về sự trưởng thành của cam.  Vỏ cam có thể đổi từ màu xanh sang màu cam khi nhiệt độ của không khí và nhiệt độ của đất trở nên mát hơn do mùa đông đang đến gần.  Màu vỏ cam có thể làm cho mọi người lầm lẫn: đây không phải là dấu hiệu cho thấy mức độ trưởng thành của quả cam.  Đa số các loại cam Navel trưởng thành vào mùa Đông cho đến đầu mùa Xuân.

Cam Jaffa

Cam phát triển ở những khu vực khí hậu nhiệt đới, và cận nhiệt đới ấm nóng.  Các tiểu bang Hoa Kỳ có điều kiện khí hậu cận nhiệt đới bao gồm California, Florida, và Texas.  Nhiệt độ lý tưởng để trồng cam là 55o đến 64oF (13o đến 18oC) vào mùa Đông, và lên đến 95oF (35oC) vào mùa Hè.

Cam Đỏ

Cam Sành

Cam được chia thành hai loại – ngọt và đắng – và cam ngọt là loại được tiêu thụ phổ biến nhất.  Các chủng loại phổ biến của cam ngọt (citrus sinensis) bao gồm cam Valencia, Navel và Jaffa, cũng như cam đỏ, một loại cam lai có kích cỡ nhỏ hơn, nhiều mùi vị và có múi cam màu đỏ.  Các loại cam đắng (citrus aurantium) thường được sử dụng để làm mức (jam) hoặc mức cam, và vỏ cam được dùng để tạo mùi vị cho các loại rượu mạnh chẳng hạn như Grand Marnier và Cointreau.

LỊCH SỬ

Cam bắt nguồn từ Châu Á cách đây hàng ngàn năm, ở khu vực từ miền nam Trung Quốc đến Nam Dương (Indonesia), từ đó cam được giới thiệu đến Ấn Độ.  Mặc dù vào thời kỳ Phục Hưng, cam được mô tả trong các tranh vẽ Bữa Tiệc Ly (The Last Supper) dưới hình thức các đĩa cam được bày biện trên bàn, nhưng lập luận cho rằng cam được trồng ở vùng này vào thời điểm đó xem ra không xác đáng vì cam chỉ mới được trồng ở vùng Trung Đông vào khoảng thế kỷ thứ 9.  Cam ngọt được giới thiệu vào Châu Âu khoảng thế kỷ thứ 15 bởi nhiều nhóm khác nhau, bao gồm những người Moor (người Hồi Giáo gốc Ả Rập và Berber, hiện sống chủ yếu ở Tây Bắc Phi), và những người Bồ Đào Nha, cũng như các thương gia và các nhà thám hiểm người Ý đã phát hiện ra cam trên những chuyến đi đến Châu Á và Trung Đông.

Cây cam bắt đầu được trồng ở các Quần Đảo Caribbean (Caribbean Islands) vào cuối thể kỷ 15 sau khi Christopher Columbus mang các hạt giống đến đó trong chuyến du hành thứ hai tới khu vực Tân Thế Giới (New World).  Các nhà thám hiểm người Tây Ban Nha là những người đã đưa cam vào Florida khoảng thế kỷ thứ 16, trong khi đó, các nhà truyền đạo người Tây Ban Nha đưa cam vào California vào thế kỷ thứ 18, bắt đầu trồng loại trái cây (hoa quả) này ở hai tiểu bang Hoa Kỳ nổi tiếng với các loại cam của họ.  Có giả thuyết cho rằng người Pháp đã đưa cam đến bang Louisiana.  Chính từ thành phố New Orleans, các hạt giống được thu thập và phân phối vào bang Florida khoảng năm 1872, và nhiều cánh đồng cam đã được thành lập bằng cách cấy cam ngọt vào gốc của các loại cam chua.  Bang Arizona nhận được cây cam cùng lúc với sự thành lập của các khu vực nhà thờ truyền giáo trong khoảng những năm từ 1707 và 1710.  Cam được đưa vào San Diego, bang California, bởi những vị truyền giáo đầu tiên đến đó vào năm 1769.  Một vườn cây ăn quả được thành lập ở khu vực nhà thờ San Gabriel Mission vào khoảng năm 1804.  Một vườn cây ăn quả dùng cho thương mại được thành lập vào năm 1841 ở một khu vực hiện nay là một phần của thành phố Los Angeles.  Vào năm 1781, một nhà tự nhiên học kiêm bác sĩ giải phẫu trên con tàu có tên Discovery đã thu thập các hạt giống cam ở Nam Phi, ông đã trồng các hạt giống trên tàu và giới thiệu chúng cho các tộc trưởng bộ tộc ở Quần Đảo Hawaii khi tàu cặp bến năm 1792.  Sau đó, cam được trồng phổ biến khắp các đảo Hawaii, nhưng rồi cũng bị bỏ phế sau sự kiện ruồi giấm Địa Trung Hải (Mediterranean fruit fly), do đó hiện nay cam được nhập khẩu từ lục địa chính của Hoa Kỳ.

Trước thế kỷ 20, cam rất đắt tiền, do đó cam ít được tiêu thụ thường xuyên, mà chỉ được tiêu thụ trong những ngày lễ đặc biệt chẳng hạn như Christmas hoặc được sử dụng cho các mục đích chế biến thuốc.  Sau khi các phương tiện vận chuyển hiệu quả được phát triển, cũng như các phương pháp chế biến thực phẩm dùng cho các sản phẩm phụ của cam chẳng hạn như axit xitric và bioflavonoid được phát minh, thì giá cam đã hạ xuống, và cam đã được tiêu thụ rộng rãi hơn giống như ngày nay.  Hiện nay, các quốc gia sản xuất cam lớn nhất bao gồm Hoa Kỳ, Ba Tây (Brazil), Mễ Tây Cơ (Mexico), Tây Ban Nha, Trung Quốc và Do Thái (Israel). Ở Ba Tây, cam được trồng khắp nơi ở những cánh đồng vùng ven biển và ở những vùng cao nguyên, nhưng cam được trồng rộng rãi nhất ở các tỉnh bang Sao Paulo và Rio de Janeiro, ở đó đất trồng cam gia tăng nhanh chóng trong những năm sau Chiến Tranh Thế Giới Thứ 2 và vẫn còn đang tăng lên.  Ngành công nghiệp sản xuất cam quít ở Mễ Tây Cơ được tập trung phần lớn tại 4 tỉnh bang miền nam bao gồm Nuevo Leon, Tamaulipas, San Luis Potosi và Veracruz.  Sản lượng cam vượt quá 1 triệu tấn và Nuevo Leon có 20 nhà máy đóng gói hiện đại, với các bộ phận phun hơi khử trùng.  Cam tươi và nước ép cam được xuất khẩu sang Hoa Kỳ với số lượng lớn và những đơn đặt hàng nhỏ được xuất khẩu sang Đức, Canada và Argentina.  Tuy nhiên, việc sản xuất thừa thải đã tràn ngập các thị trường trong nước và đã làm cho giá mặt hàng này bị sụt xuống, do đó hàng hóa bị trả lại cho các nông trại ở mức độ làm cho việc trồng trọt giảm mạnh, vì thế các chủ nông trại đã chuyển sang trồng bưởi.  Sản lượng cam của Cuba gần bằng 1 phần 3 sản lượng cam của bang Florida.  Puerto Rico, vùng Trung Mỹ (đặc biệt là Guatemala) sản xuất với số lượng ít hơn, một số được sản xuất ở Quần Đảo Thái Bình Dương (Pacific Islands), Tân Tây Lan (New Zealand), và Tây Phi (West Africa), ở những nơi này cam không tạo được màu sắc lôi cuốn nhưng nổi tiếng nhờ chất lượng và vị ngọt.

CÁCH CHỌN LỰA VÀ BẢO QUẢN

Cam không nhất thiết phải có màu sáng để được xem là có chất lượng tốt.  Thật vậy, màu sắc đều đặn của các loại cam không hữu cơ có thể là do được tiêm một loại phẩm màu Citrus Red Number 2 (một loại phẩm màu nhân tạo) vào vỏ cam với liều lượng là 2 phần triệu (part per million).  Cho dù là hữu cơ hoặc không hữu cơ, các loại cam hơi có màu xanh hoặc màu nâu nhạt có thể cũng có mức độ chín và thơm ngon như các loại cam có màu cam.  Bạn nên tránh các loại cam có những chỗ bị mềm hoặc có các dấu hiệu bị lên mốc.  Đồng thời, vì cam được liệt kê trong số 20 loại thực phẩm trong đó các chất lắng thuốc trừ sâu thường được tìm thấy nhất, do đó nếu có thể bạn nên mua các loại cam hữu cơ (organic orange).

Hãy chọn các loại cam có vỏ mịn, chắc và nặng so với kích thước của quả cam.  Các quả này sẽ chứa nhiều nước hơn so với những quả xốp hoặc nhẹ hơn.  Nói chung, những quả cam có kích thước nhỏ hơn sẽ chứa nhiều nước hơn so với những quả có kích thước lớn hơn, cũng như những quả có vỏ mỏng sẽ chứa nhiều nước hơn.

Để có được nhiều chất chống oxy hóa nhất, hãy chọn những quả cam chín hoàn toàn:

Nghiên cứu được thực hiện tại trường Đại Học Innsbruck (University of Innsbruck) ở nước Áo cho thấy rằng, khi trái cây (hoa quả) chín hoàn toàn, gần tới mức bị hư thối, thì hàm lượng các chất chống oxy hóa thực sự tăng lên.

Yếu tố quan trọng đối với quá trình này là sự đổi màu xảy ra khi trái cây (hoa quả) chín tới, một quá trình tương tự được nhìn thấy vào mùa thu, khi các lá cây chuyển từ màu xanh sang màu đỏ, màu vàng, rồi sang màu nâu – một sự đổi màu do chất diệp lục (chlorophyll) bị phân hủy và biến mất, làm cho lá và trái cây (hoa quả) có màu xanh.

Cho đến nay, chưa có ai thực sự biết được điều gì xảy ra đối với chất diệp lục trong suốt quá trình này, nhưng nhà nghiên cứu hàng đầu, Bernard Kräutler, và nhóm nghiên cứu của ông, làm việc chung với các nhà thực vật học trong vài năm qua, đã xác định được các sản phẩm phân hủy đầu tiên trong lá cây: các chất NCCs không màu và phân cực (nonfluorescing chlorophyll catabolytes – những sản phẩm chuyển hóa chlorophyll không phát ra huỳnh quang), có chứa 4 vòng pyrrole (C4H5N) – giống như chlorophyll và nhóm heme (C34H32N4O4Fe)

Sau khi kiểm tra táo và lê, các nhà khoa học khám phá ra rằng NCCs thay thế chất chlorophyll không chỉ ở lá cây của các loại cây ăn trái, mà còn ở những trái chín, đặc biệt ở phần vỏ và phần thịt ngay bên dưới.

Các nhà nghiên cứu báo cáo, “Khi chlorophyll được sản sinh từ các hợp chất protein trong quá trình phân hủy, nó có tác dụng độc hại của ánh sáng (phototoxic effect): khi được chiếu xạ bởi ánh sáng, nó hấp thu năng lượng và có thể truyền năng lượng này đến những hợp chất khác.  Ví dụ, nó có thể biến oxi thành dạng hoạt tính và có sức phá hủy cao độ”.  Tuy nhiên, NCCs lại có tác dụng đối nghịch.  Là những chất chống oxi hóa cực mạnh, chúng đóng một vai trò bảo vệ quan trọng đối với thực vật, và khi được tiêu thụ trong khẩu phần của chế độ ăn uống của con người, các chất NCCs sẽ tạo ra tính năng chống oxi hóa tương tự bên trong cơ thể chúng ta.

Cam có thể được bảo quản ở nhiệt độ phòng (room temperature) hoặc trong tủ lạnh, tùy thuộc vào sở thích của bạn.  Đối với hai phương pháp bảo quản, cam thường sẽ có thời gian kéo dài bằng nhau, khoảng 2 tuần, và hầu như sẽ giữ được cùng hàm lượng vitamin.  Cách tốt nhất để bảo quản cam là để tự nhiên thay vì cho vào túi nhựa vì nếu tiếp xúc với độ ẩm, cam có thể dễ dàng xuất hiện nấm mốc.

Nước cam ép và vỏ cam cũng có thể được bảo quản để sử dụng sau này.  Cho nước cam mới ép vào các khay làm đá rồi cho vào tủ làm đá (freezer), sau đó bảo quản chúng trong các túi nhựa đặt vào tủ làm đá.  Vỏ cam phơi khô nên được bảo quản ở những nơi khô ráo trong hộp đựng có nắp đậy kín.

CÁCH THƯỞNG THỨC

Các Hướng Dẫn Chuẩn Bị và Nấu Cam

Các Hướng Dẫn Chuẩn Bị Cam

Cam có thể được ăn như một món tráng miệng – chỉ cần lột (bóc) vỏ rồi thưởng thức.  Trước khi cắt cam thành 2 nửa theo chiều ngang đi qua trung tâm, hãy rửa sạch vỏ cam để bụi bẩn hoặc vi khuẩn bám trên vỏ cam không truyền vào ruột cam.  Sau đó cắt 2 nửa cam thành 2 hoặc 3 phần, tùy theo sở thích của bạn.

Các loại cam có vỏ mỏng có thể dễ dàng lột (bóc) bằng các ngón tay.  Đối với các loại cam có vỏ dày, để dễ dàng lột (bóc) vỏ, đầu tiên hãy cắt một phần nhỏ ở đầu quả cam.  Sau đó, bạn có thể rạch 4 đường theo chiều dọc của quả cam rồi lột bỏ các phần vỏ này, hoặc có thể cắt vỏ theo hình xoắn ốc bắt đầu từ đỉnh quả cam.

Cam thường được sử dụng trong các món ăn dưới dạng nước cam.  Vì cam, giống như các loại trái cây (hoa quả) họ cam quít khác, sẽ tạo ra nhiều nước ép khi được bảo quản ở nơi ấm áp, do đó luôn luôn ép (vắt) nước cam khi cam được bảo quản ở nhiệt độ phòng.  Dùng lòng bàn tay lăn quả cam trên mặt phẳng cũng có thể giúp ép (vắt) được nhiều nước cam.

Có thể chiết xuất nước cam bằng nhiều cách.  Bạn có thể dùng máy ép hoặc sử dụng phương pháp truyền thống, đó là ép (vắt) bằng tay.

Nếu món ăn của bạn cần sử dụng vỏ cam, bạn nên sử dụng loại cam được trồng theo quy trình hữu cơ, vì đa số các loại trái cây (hoa quả) được trồng theo cách truyền thống sẽ có chất lắng thuốc trừ sâu tích tụ trên vỏ và có thể được tạo màu theo phương pháp nhân tạo.  Sau khi rửa và lau khô cam, sử dụng dao bào vỏ để bào (hoặc dùng dụng cụ mài vỏ).  Đừng bào (mài) vỏ quá sâu vì lớp vỏ trắng bên trong có vị đắng và không nên được sử dụng.  Sau đó, vỏ cam bào có thể được cắt nhỏ nếu cần thiết.

CÁC MỐI LO NGẠI CHO NGƯỜI TIÊU DÙNG

Mức Độ Độc Hại

Những người ở gần khu vực có các cây cam đang nở hoa có thể bị những phản ứng dị ứng hô hấp gây hại.  Mùn cưa (sawdust) của cây cam, đã từng được sử dụng để đánh bóng nữ trang, được xem có thể gây ra bệnh suyễn.  Tiếp xúc quá nhiều với các loại dầu ở vỏ cam có thể gây viêm da.  Những người ăn cam bằng cách mút thường bị ngứa da ở khu vực quanh miệng.  Những người làm công việc lột cam với số lượng nhiều có thể bị ngứa và nổi các mụn giộp ở các kẽ ngón tay.  Nếu họ dùng tay lột cam rồi chạm vào mặt, thì họ cũng dễ bị xuất hiện các triệu chứng ở mặt.  Ở miền nam tiểu bang Florida, có một phụ nữ trẻ rung cây cam để cho quả rụng xuống đất.  Một giờ sau đó, người phụ nữ này bị nổi ban, được xem là do tiếp xúc với dầu cam từ cuống quả cam bị đứt, vỏ cam, và cuống lá bị đứt.  Một trường hợp tương tự đã xảy ra ở thành phố Miami, Florida do rung cây chanh để cho quả rớt xuống.  Những cá nhân dễ bị mẫn cảm có thể xuất hiện các phản ứng dị ứng về hô hấp khi ở gần khu vực có dầu cam bắn ra từ vỏ cam.

Uống Nước Cam Ép Có An Toàn Không?

Nước cam ép có nhãn ghi “được ép tươi – fresh squeezed” hoặc “được làm lạnh – chilled” có thể không được khử trùng, điều đó có nghĩa là loại nước cam ép này có thể chứa các loại vi khuẩn mà có thể gây ra bệnh ngộ độc thực phẩm (food-borne disease).  Những phụ nữ mang thai có thể có nhiều nguy cơ bị nhiễm trùng từ các vi khuẩn này, sinh thai chết (stillbirth) hoặc các biến chứng khác trong thời gian mang thai.  Để đảm bảo an toàn, bạn nên chọn những loại nước cam dạng cô đặc đông lạnh (frozen concentrate), dạng đóng lon (chai) hoặc chứa trong các hộp bằng giấy mà có nhãn ghi chữ “đã được khử trùng – pasteurized”.

Phụ nữ mang thai có thể tiêu thụ một số loại nước ép trái cây (hoa quả) với số lượng vừa phải.  Nước táo chứa một số lượng nhỏ chất sắt rất cần thiết cho cơ thể trong thời gian mang thai.  Trong thời gian mang thai, bạn không nên tiêu thụ quá nhiều nước cam, mặc dù nước cam chứa chất xơ cần thiết cho các phụ nữ mang thai.  Lý do là vì những phụ nữ mang thai dễ bị sâu răng và các axit mạnh trong nước cam có thể thúc đẩy quá trình làm tổn thương răng.  Tiêu thụ quá nhiều nước cam ép cũng có thể gây ra chứng ợ chua (heart burn) hoặc các tình trạng khó chịu đường ruột và dạ dày do nước cam chứa vitamin C với hàm lượng cao.

Theo thamkhaoyhoc.org. 18/10/2013

 

 

 

 

 

 

 

Bài viết cùng chủ đề

• Vì sao vitamin C tự nhiên tốt hơn tổng hợp?
• Bổ sung vi khoáng khi bị cảm
• Vitamin C và sự thật về dao hai lưỡi

Comments

comments